2023-жылдын январь айына карата КР социалдык-экономикалык өнүгүүсүнүн негизги көрсөткүчтөрү боюнча кыскача экспресс маалымат

Новости
13-Февраль 2023-ж.
1731

Улуттук статистикалык комитеттин алдын ала эсептөөсү боюнча 2023-жылдын январында ички дүң продукциянын көлөмү (мындан ары - ИДП) 48,4 млрд сомду жана реалдуу өсүү темпи 104,8%ды (2022-жылдын январында - 100,9%) түздү. , Кумтөр кенин иштетүү боюнча ишканаларды эсепке албаганда өсүү темпи 104,7%ды түздү (2022-жылдын январында – 101,1%).

Өнөр жай өндүрүшүнүн өсүшү 2022-жылдын январь айына салыштырмалуу 107,5%ды түздү. Бул өсүш текстиль өндүрүшүнүн, кийим-кече жана бут кийим, булгаары жана булгаарыдан жасалган буюмдарды (32,1 пайызга), фармацевтика продукциясын (14,8 пайызга), тамак-аш азыктарын (анын ичинде ичимдиктерди) жана тамеки буюмдарын (9,7 пайызга) өндүрүүнүн көлөмүнүн өсүшү негизги металлдар (5,1%ке), жыгач жана кагаз буюмдары, полиграфия (3,4%ке), ошондой эле тоо кендерин казып алуу (26,0%ке) менен шартталган. 

Мында мунай продуктуларын (21,6 пайызга), резина жана пластмасса буюмдарын, ошондой эле курулуш материалдарын (16,8 пайызга) өндүрүүнүн кыскарышы байкалган.

Электр энергиясын, газды жана буу менен камсыздоонун өсүшү электр энергиясын өндүрүүнүн, берүүнүн жана бөлүштүрүүнүн (2,0 пайызга), ошондой эле буу менен камсыз кылуунун (берүүнүн) (26,8 пайызга) өсүшү менен шартталган.

Суу менен камсыз кылуунун, тазалоонун, калдыктарды тазалоонун жана экинчилик сырьену өндүрүүнүн көлөмүнүн азайышы калдыктарды жыйноонун, кайра иштетүүнүн жана жок кылуунун жана экинчилик сырьену өндүрүүнүн (48,1%га) кыскарышына байланыштуу.

2023-жылдын январында 11,3 миллиард сомдук айыл чарба продукциясынын дүң продукциясы өндүрүлгөн. 2022-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу реалдуу өсүү темпи 101,7% түздү.

2022-жылдын январь айына салыштырмалуу айыл чарбасынын дүң продукциясынын өсүшү негизинен мал чарба продукциясын өндүрүүнүн өсүшү менен шартталган. 

2023-жылдын январь айынын акырына карата каржылоонун бардык булактарынан негизги капиталга инвестициялардын көлөмү 2,4 млрд сомду түзүп, 0,1%га өстү (2022-жылдын январында 3,2%га азайган).

2022-жылдын январь айына салыштырмалуу негизги капиталга инвестициялардын өсүшү тышкы каржылоо булактарынын 15,7%га өсүшү менен камсыз кылынды, ал эми ички булактардын көлөмү тескерисинче 2,6%га кыскарды.

Негизги капиталга инвестициялардын көлөмүнүн өсүшү тоо-кен объектилерин курууда, өндүрүштө, электр энергиясы, газ, буу жана абаны кондициялоо менен камсыздоо, мамлекеттик башкаруу жана коргонуу, билим берүү, саламаттыкты сактоо, ошондой эле башка тейлөө иш-чараларында белгиленди.

2023-жылдын январында инвестициянын негизги көлөмү (жалпы инвестициянын 86%дан ашыгы) тоо-кен объектилерин курууга, электр энергиясы, газ, буу жана абаны кондициялоо менен камсыздоого (камсыз кылууга), өндүрүшкө, мамлекеттик башкарууга жана коргонууга, ошондой эле турак-жай курулушуна багытталган.

Экономиканы капиталдаштыруунун көлөмүнүн негизинде 2023-жылдын январында курулуштун дүң продукциясынын жалпы көлөмү 2,5 млрд сомду түзүп, 0,8 %га өстү (2022-жылдын январында 1,9 %га төмөндөгөн).

2022-жылдын январь-декабрында орточо айлык эмгек акы (чакан ишканаларды эсепке албаганда) 26 миң 620 сомду түзүп, 2021-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 31,8%га өстү, ал эми анын реалдуу көлөмү керектөө бааларынын индексин эске алуу менен 15,7%га өстү.

2022-жылдын январь-декабрында орточо айлык эмгек акынын өсүш темпи өткөн жылдын тийиштүү мезгилине салыштырмалуу экономикалык иштин бардык түрлөрүндөгү ишканаларда жана уюмдарда байкалган.

Эң олуттуу өсүш искусство, көңүл ачуу жана эс алуу (72,1%), саламаттыкты сактоо жана социалдык тейлөө (49,4%), билим берүү (44,5%), мамлекеттик башкаруу жана коргоо чөйрөсүндө байкалган; милдеттүү социалдык камсыздоо (35,2%), кесиптик, илимий жана техникалык ишмердүүлүк (26,9%), административдик жана көмөкчү ишмердүүлүк (25,6%), мейманкана жана ресторандар (23,8%), кен казуу (23,8%), транспорт иштери жана жүктөрдү сактоо (23,1%), курулушта (21,4%), ошондой эле дүң жана чекене соода, автомобилдерди жана мотоциклдерди оңдоо тармагында (21,6%) түзгөн.

Инфляциянын деңгээлин мүнөздөгөн керектөө бааларынын индекси 101,5%ды түздү (2023-жылдын январь айынан 2022-жылдын декабрына чейин). Инфляциянын орточо жылдык деңгээли (2023-жылдын январынан 2022-жылдын январына чейин) 115,3% түздү.

Үстүбүздөгү жылдын январь айында өткөн айга салыштырганда бүткүл республика боюнча керектее бааларынын жана тарифтеринин өсүшү 1,5 пайызды түздү. Мында азык-түлүк товарларына жана алкоголсуз суусундуктарга - 1,8%га, алкоголдук ичимдиктерге жана тамеки буюмдарына - 1,7%га, азык-түлүк эмес товарларга - 1,6%га, калкка көрсөтүлгөн кызмат көрсөтүүлөргө тарифтер жогорулаган. - 0, 6%га.

Үстүбүздөгү жылдын январь айында жаңы жашылчаларга (14,5%га), картошкага (7,8%ке), күрүчкө (3,3%ке), балыкка (2,5%ке), сүт азыктарына, сырга жана жумурткага (2,3%га) баа өскөн. Муну менен катар малдын майына (1,7 пайызга), гречкага (1,4 пайызга), жылкы этине (0,8 пайызга) жана кантка (0,3 пайызга) баанын төмөндөшү белгиленген.

Үстүбүздөгү жылдын январь айында өткөн айга салыштырмалуу республиканын бардык аймактарында керектөө бааларынын жана тарифтеринин жогорулашы белгиленген. Мында алардын максималдуу өсүшү (3,4%) Нарын облусунда катталган, бул башка региондорго салыштырмалуу азык-түлүк эмес товарларга (4,0%), тамак-аш азыктарына жана алкоголсуз суусундуктарга баалардын эң чоң өсүшү менен шартталган. (3,7%га) жана калкка кызмат көрсөтүүлөр үчүн тарифтер (3,2%ке).

Алкоголдук ичимдиктерге жана тамекилерге баалардын эң чоң өсүшү (2,8%га) Ош шаарында катталган.

Баанын өсүшүнө төмөнкү факторлор таасир эткен:

- тамак-аш азыктарынын дүйнөлүк наркынын олуттуу өсүшү;

- глобалдык жеткирүү чынжырларындагы көйгөйлөрдүн көрүнүшү;

- энергетикалык ресурстарга дүйнөлүк баалардын өсүшү;

- туруксуз геосаясий кырдаал;

- негизги өнөктөш өлкөлөрдө инфляциянын тездеши;

- калктын инфляциялык күтүүсүнүн өсүшү.

2023-жылдын январь айында тейлөө тармагында өткөн жылдын тийиштүү мезгилине салыштырмалуу 4,4%га өсүп, 41,5ти миллиард сом түздү. Ошол эле учурда дүң жана чекене соода жүгүртүү, автоунааларды жана мотоциклдерди оңдоо 12,1 млрд сомду түзүп, 2022-жылдын январь айына салыштырмалуу 9,1%га өскөн.

2022-жылдын январь айына салыштырмалуу дүң жана чекене соода жүгүртүүнүн, автоунааларды жана мотоциклдерди оңдоонун өсүшү негизинен дүң (19,4 пайызга) жана чекене (6,2 пайызга) сооданын өсүшү менен шартталган.

Транспорттук иштин көлөмүнүн өсүшү 104,1%ды, ал эми мейманкана жана ресторандардын тейлөө көлөмү 127,9% деңгээлинде болду.

Тышкы сооданын көлөмү январь-декабрь айларында 11,8 млрд долларды түзүп, өткөн жылдын январь-декабрына салыштырмалуу 41,8%га өстү, ал эми товарлардын экспорту 2,2 млрд долларды түзүп, 20,5%га кыскарды, ал эми товарлардын импорту 9,6 млрд долларды түздү жана өткөн жылдын январь-декабрына салыштырмалуу 72,6%га өстү.

2021-жылдын январь-декабрына салыштырмалуу 2022-жылдын январь-декабрында экспорттук берүүлөрдүн азайышы кара металлургиялык калдыктарды жана сыныктарды берүүнүн 3,2 эсеге, айнек - 2,2 эсеге, жез калдыктарын жана сыныктарын - 15,5%га, рудаларды жана сыныктарды берүүнүн төмөндөшү менен шартталган. баалуу металлдардын концентраттары - 14,5%, цемент - 17,3%, сүт жана сүт азыктары - 3,0%.

Ошону менен бирге бут кийимдердин экспорту 5,7 эсеге, тирүү жаныбарларды - 6,0 эсеге, кийим-кече жана аксессуарларды - 3,0 эсеге, жабдууларды жана механикалык түзүлүштөрдү - 2,7 эсеге, электр машиналарын жана жабдууларды - 1,6 эсеге өскөн. , пластмасса жана андан жасалган буюмдар — 1,6 эсеге, жемиштер жана жаңгактар — 1,6 эсеге, автомобилдердин жана тракторлордун тетиктери жана аксессуарлары — 33,4 процентке, пахта буласы — 6, 4 процентке.

2021-жылдын январь-декабрына салыштырмалуу импорттук кирешелердин өсүшү негизинен трикотаж кездемелеринин 3,1 эсеге, жабдуулардын жана механикалык түзүлүштөрдүн - 2,4 эсеге, жер үстүндөгү транспорт каражаттарынын жана аларга тетиктердин - 2,4 эсеге, бут кийимдердин түшүүсүнүн өсүшү менен шартталган. - 1,7 эсеге, пластмасса жана алардан жасалган буюмдар - 1,6 эсеге, электр машиналары жана жабдуулары - 1,6 эсеге, фармацевтика продукциялары - 24,9%га, кийим-кече жана аксессуарлар - 16,6%га, кара металлдар - 10,6%га, мунай продуктулары - 15,9%га.

Муну менен катар тамеки буюмдарын импорттоо көлөмүнүн 12,8%га, жемиштердики 1,4%га жана башка химиялык продуктылардыкы 3,3%га кыскарган.

2022-жылдын январь-декабрында Кыргыз Республикасынын ЕАЭБ өлкөлөрү менен өз ара соодасынын көлөмү 4 532,0 миллион долларды түзүп, 2021-жылдын январь-декабрына салыштырмалуу 32,3%га өстү.

2022-жылдын январь-декабрында республиканын ЕАЭБ өлкөлөрү менен өз ара соодасынын эң чоң үлүшү Россияга (71,4%) жана Казакстанга (26,2%) туура келген.

Онлайн кайрылуу